Mercan Ölümleri

[Ali Rıza Kuranel]

Bir hikaye anlatmak istiyorum: RTN hastalığı, özelde Acropora ırkı için 1990 yıllarında başladı. Kısa süre içinde Craig Bingman bu hastalık nedeni olarak ölen Acropora fragları üzerinden bir patojeni: Vibrio vulnifucus, teşhis etti. Bu insanlar için de öldürücü bir bakteri. Ama işe bakın, bu teşhis çok kısa süre içinde çürütüldü. Çünkü dünya üzerindeki laboratuvarlarda RTN hastalığına maruz kalan Acropora ırkları üzerinde yapılan çalışmalarda hiç ama hiçbir bakteri bulunamadı. En küçük bir patojene rastlanmadı. Ne bir bakteri, ne bir virüs ne bir fungus. Dahası en az 400 vak’a üzerinde durum çalışması yapıldı.

Sonuç değişmedi: Herhangi bir bakteri yok!! (Bir farkla: Sıcaklık yükselmesine paralel Karayipler, Japon Denizi, GB Reef gibi bölgelerde oluşan stress sonucu ölen Acropora ırklarında Vibrio shiloi ve V. patogonica gibi viral patojenler (parazit), (Kushmaro , 2001) teşhis edildi. Buna diğer Vibrio ırkları sonradan eklendi. Sonuçta, ölümlerin tetikleyicisi (sıcaklık artışı) ortamda yer almadığında herhangi birşey değişmedi. Herhangi bir patojen bulunamadı. Ancak dikkat çekici olan, sıcaklık değişimine direnen Acropora ırklarında gene herhangi bir patojen yoktu.)

Kimileri yukarıda anlatıldığı gibi mercanın kendini “yemesi” ama çoğu “stres” faktörüne bağladı. Kimileri de “sunucu hücre” tutunumu eksikliği veya yaşayan hücrelerin kaçması olarak adlandırabileceğimiz hücrelerin sanki deri değiştiri gibi mercandan ayrışmasını “karbonik anhydrase” adı verilen enzime bağlıyor. Mercanın kendini koruma sistemi (immün) bozuluyor. Tümü, sonuçta stres bağlantılı.

Stres faktörlerinin başında sıcaklık artışı (25 derece yukarısı), akıntı eksikliği (beher litre tank suyuna karşılık minimum 20 litre optimum 30 litre/saat – sözgilimi 500 litrelik bir tank suyunda –optimum- 15 ton/saat dalga motorları- , çok az/mavi aydınlatma (kararma ve sonrası ölüm) veya aşırı aydınlatma (renk soluklaşması ve sonrası ölüm) ve mercanların aç bırakılması -uygun yemleme yapılmaması- ve/veya aşırı yemleme.

[Ali Rıza Kuranel]

Bir de eklemeden geçemeyeceğim: Akvaryuma estteik kaygılarla "lütfen" müdahil olmayın! Sizin görseliniz için yaptığınız "müdahale" ne yazık ki suda pekçok değişikliklere neden olabilir: Mercanları strese sokabilir...